Przyszłość jest potworna: fantastyka, antropocen i koniec natury

Wydaje się, że ze wszystkich gatunków literackich to fantastyka potrafi najlepiej zmierzyć się z wyzwaniem antropocenu. Czyni to, na przykład opisując przyszłe społeczeństwa – modele pokazujące ewolucję kapitalizmu lub alternatyw dla niego (Ursula K. Le Guin, Kim Stanley Robinson, James S.A. Corey). Pozwalają w ten sposób wyobrazić sobie przyszłość ludzkości (lub jej brak) i zmotywować do działania w teraźniejszości.

Oprócz tych stosunkowo prostych modeli istnieją jednak bardziej tajemnicze, wychodzące z ekscentrycznych założeń narracje, na ogół zaliczane do nurtu new weird (co obejmuje na przykład twórczość Jeffa VanderMeera oraz współczesne reinterpretacje H.P. Lovecrafta). One również tworzą modele przyszłości – takiej, w której nasze przetrwanie zależy od wyzbycia się człowieczeństwa i akceptacji potworności. Człowieczeństwo i natura to ściśle powiązane ze sobą kategorie, które utrudniają nam myślenie o antropocenie poza konwencjami.

Forma fantastycznych narracji jest integralną częścią ich przekazu. Jak tworzyć alternatywne światy? Czy popularne konwencje są tu pomocne, czy może przeszkadzają? Czy obowiązują jeszcze różnice między poszczególnymi gatunkami (jak hard i soft SF, fantasy i SF, „czysta” fantastyka a new weird czy slipstream)? Czy klasyczne utopie i dystopie wciąż mają nam coś do zaoferowania?

Uwaga: ze względu na ograniczoną liczbę miejsc oraz dystrybucję materiałów seminaryjnych prosimy o zapisywanie się mailowe pod adresem: zapisy@biennalewarszawa.pl do 30 września 2018.

Lektury

Fikcja:
Ursula K. Le Guin, Wydziedziczeni, w: Sześć światów Hain, Prószyński 2015.
Ursula K. Le Guin, Słowo „las” znaczy „świat”, tamże.
James S. A. Corey, Expanse 1: Przebudzenie Lewiatana, przeł. M. Pawelec, Mag 2018/The Expanse [serial], Alcon Entertainment 2015.
Kim Stanley Robinson, Lata ryżu i soli, przeł. Ł. Tabaka, Wydawnictwo Dolnośląskie 2007.
Kim Stanley Robinson, Trylogia marsjańska (Czerwony Mars, Zielony Mars, Błękitny Mars), przeł. E. Wojtczak, Prószyński 1998.
Kim Stanley Robinson, 2312, przeł. M. Koczańska, Fabryka słów 2013.
Jeff VanderMeer, Trylogia Strefy X (zwłaszcza część 1, Unicestwienie), przeł. A. Gralak, Wydawnictwo Otwarte 2014.
Jeff VanderMeer, The World is Full of Monsters, https://www.tor.com/2017/11/08/this-world-is-full-of-monsters/.
William Browning Spencer, The Essayist in the Wilderness, w: Paula Guran, red., New Cthulhu: The Recent Weird, Prime Books 2011.
Orrin Grey, Black Hill, w: Ross Lockhart, red., The Book of Cthulhu II, Night Shade Books 2012.
Amelia Gorman, Bring the Moon to Me, w: Silvia Moreno-Garcia, red., She Walks in Shadows, Innsmouth Free Press 2015.
Aliya Whiteley, The Beauty, Unsung Stories 2014.
Olga Tokarczuk, Opowiadania bizarne, Wydawnictwo Literackie 2018.
Naomi Alderman, Siła, przeł. M. Glasenapp, Marginesy 2018.

Teoria:
McKenzie Wark, On the Obsolescence of the Bourgeois Novel in the Anthropocene,
https://www.versobooks.com/blogs/3356-on-the-obsolescence-of-the-bourgeois-novel-in-the-anthropocene.
Anna Tsing, The Mushroom at the End of the World, Princeton University Press 2015.
Timothy Morton, Hyperobjects, University of Minnesota Press 2013.
Timoty Morton, Ecology Without Nature, Harvard University Press 2007.
Mac Kenzie Wark, Molecular Red, Verso 2015.
Graham Harman, Weird Realism, Zero Books 2012.
Benjamin Noys, The Lovecraft Event, https://www.academia.edu/548596/The_Lovecraft_Event.
Mark Bould, China Miéville, Red Planets. Marxism and Science Fiction, Wesleyan 2009.