Orestes w Mosulu

Oresteja to nie tylko jedna z najwspanialszych tragedii w dziejach ludzkości i jedyna trylogia teatralna zachowana z czasów klasycznego antyku – jest to również mit założycielski cywilizacji, w którym regułę krwawej rodzinnej wendety, niekończący się cykl zemsty wedle bezwzględnego prawa „oko za oko”, zastąpiły nowe zasady sprawiedliwości, integracji i pojednania. Milo Rau wystawia tę tragedię z udziałem mieszanego zespołu aktorów pochodzących z Europy i Iraku. Proces powstawania spektaklu obejmował prace przygotowawcze w Mosulu, gdzie w 2014 roku ogłoszono powstanie kalifatu dżihadystów.

Pomysł wystawienia uwspółcześnionej wersji Orestei Ajschylosa pojawił się w czasie przygotowań Milo Raua do inscenizacji innej jego sztuki, IMPERIUM (2016), w północnym Iraku, na linii frontu z samozwańczym Państwem Islamskim. „To jest takie uczucie, jakby jednocześnie występować w telewizyjnym programie i klasycznym eposie” – jak określa to reżyser. Jak można powstrzymać niekończący się cykl przemocy, w którym tkwią uczestnicy syryjsko-irackiej wojny domowej i ich zachodni sprzymierzeńcy?

W pierwszych dwóch częściach Orestei Ajschylosa śmierć wywołuje nieuchronnie efekt domina, inne rozwiązanie wydaje się niemożliwe. Po zamordowaniu swojej matki Klitajmestry i jej kochanka Ajgistosa, Orestes jest prześladowany przez boginie zemsty. Zbrodnia Orestesa jest aktem zemsty na kochankach, którzy wspólnie zabili jego ojca Agamemnona i konkubinę ojca, Kasandrę. Klitajmestra zamordowała męża również motywowana zemstą: Agamemnon złożył w ofierze ich córkę, Ifigenię, żeby pozyskać pomyślne wiatry w drodze na wojnę z Troją. Jedynie Atena może powstrzymać przemoc: uspokaja boginie zemsty, wyznaczając im miejsce w społeczeństwie. Kiedy nienawiść nie pomaga, sukces odnosi serdeczny uścisk.

Milo Rau zachowuje antyczne dostojeństwo tragedii, podejmując istotne współcześnie tematy. Co oznacza bycie „cywilizowanym” w świecie globalizacji? Jakie są najbardziej podstawowe relacje tzw. Zachodu z regionami Bliskiego Wschodu, zasilającymi gospodarki zależne od ropy? Jaka jest odpowiedzialność artystów w realizowaniu międzynarodowych projektów? Co może i powinno zostać zrobione na obszernym polu rozciągającym się pomiędzy współczesnym kolonializmem a ignorancją? Wreszcie: co może oznaczać i czym może się dziś stać Oresteja?

Twórczynie i twórcy

aktorzy: Duraid Abbas Ghaieb, Susana AbdulMajid, Elsie de Brauw, Risto Kübar, Johan Leysen, Bert Luppes, Marijke Pinoy

na filmie:

aktorzy: Baraa Ali, Khitam Idress, Khalid Rawi

muzycy: Suleik Salim Al-Khabbaz, Saif Al-Taee, Firas Atraqchi, Nabeel Atraqchi, Zaidun Haitham, Rabee Nameer

chór: Ahmed Abdul Razzaq Hussein, Hatal Al-Hianey, Younis Anad Gabori, Mustafa Dargham, Abdallah Nawfal, Mohamed, Saalim Rayan, Shihab Ahmed, Hassan Taha

tekst: Milo Rau i Zespół na podstawie Orestei Ajschylosa

reżyseria: Milo Rau

dramaturgia: Stefan Bläske

scenografia: ruimtevaarders

kostiumy: An De Mol

reżyseria światła: Dennis Diels

filmy: Daniel Demoustier, Moritz von Dungern

montaż: Joris Vertenten

aranżacja muzyczna: Saskia Venegas Aernouts

asystentka reżysera: Katelijne Laevens

kierowniczka produkcji: Noemi Suarez Sanchez

kierownik sceny: Marijn Vlaeminck

producent techniczny: Oliver Houttekiet

dźwięk: Dimitri Devos

wideo: Stijn Pauwels

światło: Dennis Diels, Geert de Rodder

technik sceniczny: Jeroen Vanhoutte

garderobiane: Nancy Colman, Micheline D’hertoge

asystentka dramaturgiczna: Eline Banken

drugi asystent reżysera: Bo Alfaro Decreton

napisy: Eline Banken

produkcja: NTGent & Schauspielhaus Bochum

koprodukcja: Tandem Arras Douai

przy wsparciu: Belgian Tax Shelter i Romaeuropa Festival

Informacje