Empatyczne projektowanie

Jedną z kluczowych idei projektu RePrezentacje. Nowa edukacja jest etyka troski i związana z nią empatia, które we współczesnym dyskursie humanistycznym stały się kategoriami politycznymi. Według amerykańskiej badaczki i działaczki feministycznej Carol Gilligan zarówno troska, jak i empatia są łączone głównie z kobiecym myśleniem i odczuwaniem. W patriarchalnym porządku władzy są zaś postrzegane jedynie jako dodatek do nadrzędnej kategorii sprawiedliwości i lekceważone. Według Gilligan troska nie jest męska ani żeńska, ale ludzka. Zasadza się na połączeniu „rozumu z uczuciami, jaźni z relacjami” – bez tych związków nie ma mowy o budowaniu demokratycznego społeczeństwa.

Dlaczego ćwiczenia z uważności są obowiązkowym elementem codzienności projektanta? Projektując świat powołujemy do życia nie tylko materię (budynki, obiekty, interakcje), ale także kreujemy sytuacje, rytuały, doświadczenia. Dotykamy sfery emocji, wspomnień i pragnień. By tworzyć świadomie i odpowiedzialnie, poziom empatii musi sięgać wysokich rejestrów. Empatia to współodczuwanie – z innymi ludźmi, ze światem i ze sobą samą / samym. Dzięki niej jesteśmy istotami społecznymi – tworzymy kody i rytuały, które poprzez cykliczne odtwarzanie zapewniają tożsamość i bezpieczeństwo. By zrozumieć świat i drugiego człowieka, najpierw trzeba poczuć.

Podczas panelu przyjrzymy się empatycznym praktykom projektantów i artystów. Podsumujemy także dotychczasowe efekty pracy badawczej i warsztatowej z udziałem dzieci i młodzieży, z którymi od kilku miesięcy pracują Agata Kiedrowicz i Maciej Siuda oraz edukatorki z Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski – Aleksandra Rajska i Iga Fijałkowska.