Kultury antycypowanych przyszłości
Publikacja Biennale Warszawa i Instytutu Kultury Polskiej UW
Książka zawiera teksty znakomitych i powszechnie cenionych międzynarodowo autorów, takich jak Niklas Luhmann, które same w sobie mogą przyciągnąć Czytelnika. Czytelniczka, sięgnąwszy po książkę, być może dla tych znanych nazwisk, a być może zaciekawiona tytułem, z pewnością nie rozczaruje się, zagłębiając się w pozostałe rozdziały. To jest lektura wciągająca i zapraszająca do współ-myślenia, refleksyjności i zaangażowania intelektu i wyobraźni. Zachęca do wysiłku, by wznieść ponad to, co powierzchownie przyjęte, ponad popularne uproszczenia, czy to pełne porażającego pesymizmu, czy emanujące podejrzanie lekkim optymizmem. Nie obiecuje rozwiązań, ale sprawia, że Czytelnik czuje się zaproszony do dialogu wokół alternatyw, do poszukiwania mniej „oczywistych” dróg prowadzących do przyszłości obiecujących, czy też możliwości uniknięcia przyszłości niepożądanych czy wręcz katastrofalnych.
Z recenzji prof. dr hab. Moniki Kostery
Jedną z dominujących cech współczesnego dyskursu publicznego i teorii jest utrata utopii i zanik wizji przyszłości innych niż apokaliptyczne. Przyszłość, chciałoby się powiedzieć, nie ma dzisiaj przyszłości. Paraliżuje nas samo myślenie o niej, oferujące złudę natychmiastowego zbawienia dzięki technicznym nowinkom, planetarnej konsumpcji czy reaktualizowaniu mitów przeszłości – i katastroficznych, i eschatologicznych. Tymczasem zrozumienie, jak w swojej realności funkcjonuje przyszłość w teraźniejszości (rozpoznanie momentu koniunkcji), jest krokiem ku wyjściu z impasu i odzyskaniu potencjału przyszłości jako różnicy, a nie powtórzenia. Kto spogląda na przyszłość rozumnie, na tego i ona patrzy rozumnie. Czy nasza „niedojrzałość” wobec przyszłości, którą mógłby rozpoznać jakiś współczesny Immanuel Kant, rzeczywiście jest zawiniona? I czy możemy coś z tym zrobić? A jeśli tak, to co?
Książka „Kultury antycypowanych przyszłości” stanowi kontynuację badań nad przyszłością prowadzonych wspólnie przez Biennale Warszawa i Instytut Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego. W publikacji położono nacisk na eksplorację praktyk i dyskursów odnoszących się do przyszłości na najróżniejsze sposoby: afirmatywny, lękowy, postulatywny, krytyczny, a nawet spiskowy. Stawką tych dociekań jest przywrócenie przyszłości jako centralnej kategorii krytycznie nastawionej humanistyki oraz nauk społecznych.
Redakcja:
Spis treści:
Paweł Dobrosielski, Iwona Kurz, Jan Sowa — Wstęp
DYSKURS
Niklas Luhmann — Przyszłość nie może się zacząć. Struktury czasu w nowoczesnym społeczeństwie
Andrzej W. Nowak — Wiedza, Oświecenie i performatywność postępu
Tomasz Kozak — Mezofaza
Anna Nacher — Antycypacje poza ludzkim horyzontem. Ćwiczenia z wielowymiarowości
REPREZENTACJE
Paweł Mościcki — Anachroniczna katastrofa naszych czasów
Joanna Bednarek — Inne światy i impuls utopijny
Natalia Sielewicz — „Dusza mierzona w terabajtach”. Lo-fi sci-fi w twórczości Metahaven i Andrieja Tarkowskiego
Rafał Kosewski — Przyszłość widziana z tylnego siedzenia samochodu bezzałogowego
PRAKTYKA
Carl Boggs — Marksizm, komunizm prefiguratywny i problem kontroli pracowniczej
Agnieszka Mróz — Poza logi(sty)ką podporządkowania
Agata Skórzyńska — Uniwersytet w czasie przyszłym? Czynna strona dobra wspólnego
Marta Zimniak-Hałajko — Budująca apokalipsa. Narracje spiskowe a imperatywy społecznego działania
