Szlachetni kolaboranci
Kult Brygady Świętokrzyskiej

Bożena Keff, Jacek Leociak, Joanna Tokarska-Bakir, Roman Kurkiewicz

Polska 2019. Gazety, plakaty, kampanie społeczne, reklamy w mediach społecznościowych – polska władza nie szczędzi środków, by informować o Brygadzie Świętokrzyskiej NSZ – nacjonalistycznej formacji zbrojnej, która poszła na współpracę z nazistami. Czy wykorzystuje ją, by przestrzec obywateli przed meandrami nacjonalizmu? Niestety nie. Brygada Świętokrzyska jest dziś ukazywana jako bohaterski wzór do naśladowania. Premier składa kwiaty na grobach jej żołnierzy, a IPN wydaje kolejne broszury o antykomunistycznych autorytetach. Rocznice powstania Brygady uświetniają oficjalne obchody państwowe. Choć równie dobrze można by przecież świętować rocznicę jej ucieczki na zachód z Wermachtem, pierwszy donos jaki złożyła na Gestapo, czy moment nawiązania etatowej współpracy z oficerem prowadzącym z tej instytucji.

Jak doszło do tego, że zamiast jakiejkolwiek możliwych formacji niepodległościowego podziemia, polski rząd upodobał sobie akurat formację jawnie i bezsprzecznie kolaborancką Kto, kiedy i po co wprowadzał kult skrajnie prawicowego podziemia?Co wspólnego z tym ma proces dekomunizacji i czystka w polityce historycznej, związana ze znieważaniem bohaterów lewicowych czy ludowych? Jaką rolę odgrywa w sprawie nieprzepracowana kwestia stosunków polsko-żydowskich i polskiego udziału w Zagładzie? Jak zmieniła się od powojnia polska pamięć historyczna i ramy etyczne, by coś takiego stało się możliwe? Jakim sposobem kult kolaborantów wpisuję się w patriotyczną historiografię? Czy zjawisko to należy do Polskiej specyfiki, czy też ma wymiar bardziej uniwersalny? Jaki będzie kolejny krok, czy doczekamy się historycznej rewizji w stosunku do hitleryzmu (co już częściowo się dzieje)? Jakie procesy społeczne, instytucjonalne i polityczne sprowadziły politykę historyczną na obecne tory? Co możemy zrobić, by zmienić jej kierunek? Na te pytania wspólnie postaramy się odpowiedzieć podczas debaty i następującej po niej dyskusji z uczestnikami/czkami. Spotkanie poprowadzi Roman Kurkiewicz, a wśród zaproszonych gości znajdą się badaczki i badacze tematyki, nacjonalizmu oraz pamięci zbiorowej.