Zapisy do Społecznej Szkoły Antykapitalizmu
Semestr II

Zapraszamy do udziału w drugim semestrze Społecznej Szkole Antykapitalizmu, czyli w pięciu spotkaniach warsztatowo-wykładowych z aktywistkami i aktywistami wokół idei pracy nad postępowymi zmianami społecznymi. Szkoła kierowana jest do osób działających na polu aktywizmu, które poszukują alternatyw w dziedzinie organizacji społecznej.

Po 30 latach upartyjnionych sporów, hucznych obchodów rocznicowych oraz jałowej, odwołującej się do coraz odleglejszej przeszłości krytyki, należy podkreślić – żyjemy w społeczeństwie post-transformacyjnym. Społeczeństwie kapitalistycznym. Rzeczywistość ta wymaga nie tylko innego, niż dominujący paradygmat opisu, ale także wyznacza radykalnie odmienny horyzont polityczny. Jak mogłoby wyglądać życie po kapitalizmie?

Na problemy galopujących nierówności ekonomicznych, toksycznego indywidualizmu, prekaryzacji, kryzysu klimatycznego oraz reakcyjnych nacjonalizmów odpowiedzi nie dostarczy ani współczesny, technokratyczny parlamentaryzm, ani powrót do różnych modeli XX-wiecznego państwa opiekuńczego. Wobec neoliberalnej „fuzji” państwa oraz rynku receptą może być tylko aktywne, biorące sprawy w swoje ręce społeczeństwo.
Uznajemy oddolne wytwarzanie wiedzy za kluczowy katalizator procesu przemian. Ekspertami i ekspertkami w problematyce konkretnych walk społecznych są dla nas działacze i działaczki z różnych grup/organizacji. Osoby zrzeszające się w kolektywach, związkach zawodowych, stowarzyszeniach i ruchach społecznych budują pomost między teorią i praktyką. Antykapitalizm to nie science fiction!

Społeczna Szkoła Antykapitalizmu powstała w wyniku dyskusji podczas Polskiego Forum Społecznego, które odbyło się w maju 2019 roku, i stanowi przygotowanie tematów pod kolejne obrady Forum jesienią 2020.

Program Szkoły - Semestr II

14.03.2020

14:00 | warsztat
„Antyrepresyjny savoir-vivre, czyli dlaczego „odmawiam składania wyjaśnień”?”
Prowadzenie: Ola Ziemiańska, Zbyszek Hajzer

Ola Ziemiańska – anarchistka, utopistka i aktywistka związana z działaniami antywięziennymi, antyrepresyjnymi, antywojennymi, pro-uchodźczymi, aktywistycznym wypaleniem i emocjonalną pierwszą pomocą. Nie wierzy w „wolne sądy” i wymiar „sprawiedliwości”, a na słowo resocjalizacja zaczyna zgrzytać zębami. Wierzy w kulturę bezpieczeństwa, pomoc wzajemną i siłę solidarności. Inspiracje czerpie ze społecznej rewolucji w Rojavie, a kiedy opadają siły – wytchnienia i nadziei szuka w przyrodzie.

Zbyszek Hajzer – uważa, że jeśli rząd proponuje ci jedną z trzech bramek, w której jest samochód, to znaczy, że wcześniej zabrał go któremuś z uczestników. Interesuje się kulturą bezpieczeństwa, aby w życiowym teleturnieju nie złapać zonka. Proponuje też, aby w kontekście akcji bezpośredniej i samoorganizacji, społeczeństwo poszło w końcu na całość.

18:00 | otwarta dyskusja
„Jak żyć w społeczeństwie kontroli?”
Prowadzenie: Tadek Zinowski
Gość: Wojciech Klicki

Czy wiesz, ile kamer monitoringu miniesz w drodze na to spotkanie? Ile służb przeskanowało treść, które właśnie czytasz? Choć na co dzień o tym nie myślimy, to od lat żyjemy w społeczeństwie kontroli, w którym pojęcia prywatności, anonimowości czy bezpieczeństwa gwałtownie zmieniają swoje znaczenia. Różnego rodzaju agendy władz państwowych uczyniły normę z powszechnej, masowej inwigilacji. Na wzór panoptykonu – więzienia, w którym każdy osadzony mógł podlegać stałej obserwacji – organizuje się dziś całe społeczeństwa. Obecne władze III RP, mimo archaicznej stylizacji ideowej wcale nie zostają w tyle w dziedzinie nowoczesnej inwigilacji. Z państwem stanu wyjątkowego na horyzoncie rozszerzają w ostatnich latach uprawnienia kolejnych służb – od ABW, przez policję do Straży Leśnej, odkrawając kawałek po kawałku kolejne obszary elementarnej wolności. Zmianom tym towarzyszy nieustająco podgrzewana panika antyterrorystyczna, w ramach której opresjonowani sami mają domagać się kolejnych środków kontroli i ufać władzy, która z zasady im nie ufa. Nie tylko środowiska radykalne czy przestępcze, ale każdy z nas staje się potencjalnym podejrzanym – i tak właśnie jest traktowany.

O prawnych i społecznych aspektach tej sytuacji porozmawiamy z Wojtkiem Klickim z fundacji Panoptykon, na co dzień zajmującym się monitorowaniem tych, którzy nas monitorują.

Wojciech Klicki – prawnik i aktywista, związany z Helsińską Fundacją Praw Człowieka. Od stycznia 2012 r. działa w fundacji Panoptykon. Odpowiada za monitoring prac legislacyjnych w Polsce, przygotowywanie analiz prawnych i procesy sądowe. Angażuje się w działania rzecznicze, rozmawia z decydentami i mediami. Najbardziej interesuje się nadzorem prowadzonym przez policję i służby specjalne oraz monitoringiem wizyjnym.

Tadek Zinowski – skłoters, anarchista, komunista. Działacz kolektywu Syrena, Studenckiego Komitetu Antyfaszystowskiego i paru innych inicjatyw. Elektryk samouk, niemal socjolog, trochę historyk.

4.04.2020

14:00 | warsztat
„Grupowy proces wzrostu świadomości klasowej”
Prowadzenie: Paweł Nowożycki

Paweł Nowożycki – pracownik kultury, antykapitalista, członek Ogólnopolskiego Związku Zawodowego „Inicjatywa Pracownicza”.

18:00 | otwarta dyskusja
„Polityka tożsamości, intersekcjonalizm, walka klas”
Prowadzenie: Jula Strzemińska, gościni: Agata Dziuban

W środowiskach lewicy antykapitalistycznej najgorszą obelgą jest wyzwanie kogoś od liberała. Paradoksalnie liberalnymi feministkami nazywa się osoby związane ze środowiskami dążącymi do dekryminalizacji seks pracy czy aborcji (jak Sex Work Polska czy Aborcyjny Dream Team), które niosą realną materialną pomoc, rzadko wchodząc w tematykę kulturową. Jednak to właśnie feministki, często odsądza się od czci jako zaciemniające walkę klasową postulatami kulturowymi.

Jakie zatem powinny być postulaty ruchu feministycznego? Czy postulat uznania za pracę, pracy seksualnej czy pracy reprodukcyjnej jest postulatem kulturowym czy systemowym? Jak łączyć kwestie kulturowe z postulatami socjalnymi? Jak tworzyć materialistyczny, intersekcjonalny język, który będzie wyrażał interesy klasowe masowego ruchu, a nie będzie sprowadzał się tylko do walki o uznanie indywidualnej tożsamości?  Czy w Polsce w ogóle ma sens mówienie o polityce tożsamości?

Agata Dziuban – socjolożka i outreachworkerka. Adiunktka w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zaangażowana w realizację projektów badawczych poświęconych mobilizacji ruchu pracownic i pracowników seksualnych w Europie, sytuacji migrantek w sektorze usług seksualnych w Polsce i kształtowaniu polityk w zakresie HIV. Wspólnie z Toddem Sekulerem realizowała europejsko-centryczną część projektuDisentangling European HIV/AIDS Policies: Activism, Citizenship and Health.

Jula Strzemińska – feministka, antyfaszystka, związana z kolektywem „Syrena”. Działa w obszarach walki o prawo do mieszkania, prawo do migracji i prawo do bezpiecznej i dostępnej dla wszystkich antykoncepcji oraz aborcji.

9.05.2020

14:00 | warsztat
„Jak włączać migrantów i migrantki w działania społeczne grup oddolnych? Warsztat skutecznej inkluzywności”
Prowadzenie: Tomasz Nowicki

Tomasz Nowicki – działacz społeczny współpracujący ze społecznością romską w Trójmieście, doktorant studiów pedagogicznych na Uniwersytecie Gdańskim, inicjator i współtwórca Świetlicy wielokulturowej dla romskich dzieci i młodzieży, do niedawna związany z Centrum Wsparcia Imigrantek i Imigrantów w Gdańsku.

18:00 | otwarta dyskusja
„Migracje. Kapitalizm vs. solidarność pracownicza”
Prowadzenie: Igancy Jóźwiak
Gościni: Myroslava Keryk

Migracje to nie tylko efekty konfliktów zbrojnych, ale także integralna część globalnej gospodarki kapitalistycznej. Według danych International Organization for Migration (IOM) około 270 mln osób żyje poza krajem pochodzenia, z czego około 70 mln to uchodźcy i uchodźczynie. Bogate i rozwijające się państwa wykorzystują imigrację do tego, aby wypełnić luki na rynku pracy, czerpiąc korzyści z niskopłatnej pracy migrantów oraz migrantek. Sprawia to, że pracownicy i pracownice migranckie stanowią grupę najbardziej narażoną na wyzysk oraz naruszenia praw pracowniczych. Jednocześnie w wyniku podsycających strach kampanii propagandowych poddani oraz poddane zostają społecznej stygmatyzacji.

Podobne tendencje obserwujemy w stosunku do pracujących w Polsce Ukraińców i Ukrainek oraz osób pochodzących z innych krajów byłego ZSRR. Do najczęstszych przykładów eksploatacji oraz łamania praw pracowniczych należą: zatrudnienie bez umowy, niejednoznaczna rola praktyk pośredniczych w rekrutacji (opłaty za znalezienie pracy, potrącanie kwot z wynagrodzenia), nienormowany czas pracy, bezpłatne okresy próbne, czy system krótkoterminowych zezwoleń na pracę, który prowadzi do prekaryzacji warunków bytowych.

Jak instytucje publiczne oraz organizacje pozarządowe radzą sobie z tymi problemami? Jaka jest rola związków zawodowych i co dziś oznacza internacjonalizm?

Ignacy Jóźwiak – socjolog i antropolog społeczny, absolwent Uniwersytetu Warszawskiego i Szkoły Nauk Społecznych Instytutu Filozofii i Socjologii PAN. Jego badania naukowe koncentrują się na granicach państw i pograniczach ze szczególnym uwzględnieniem wschodnich granic państw Unii Europejskiej oraz migracjach zarobkowych ze szczególnym uwzględnieniem migracji z Ukrainy. Członek Ogólnopolskiego Związku Zawodowego „Inicjatywa Pracownicza”.

Myroslava Keryk – historyczka, socjolożka, specjalistka do spraw migracji i społeczności ukraińskiej w Polsce. Jest prezeską Fundacji „Nasz Wybór” oraz redaktorką miesięcznika „Nasz Wybór”. W swojej pracy łączy działania ukierunkowane na integrację społeczności ukraińskiej w Polsce z realizacją licznych projektów naukowo-badawczych w obszarze migracji. Jest autorką raportu o naruszeniu praw pracowniczych imigrantów z Ukrainy zatrudnionych w budownictwie i sektorze usług.

23.05.2020

18:00 | wykład
„Neoliberalna przemoc i nadchodząca anarchia”
Simon Springer

Staje się coraz bardziej oczywiste, że neoliberalizm charakteryzuje szczególna relacja z przemocą. Nie chodzi tu o represjonowanie wciąż narastających protestów, lecz rozpoznanie, że ruchy te w rzeczywistości stanowią odbicie brutalnych sił, które doprowadziły do degradacji i demoralizacji codziennego życia w neoliberalizmie. Obecnie istnieje duże pole do sceptycyzmu wobec propagowanego przez zwolenników neoliberalnej ideologii dyskursu, iż wzrost gospodarczy przynosi korzyści wszystkim ludziom, jako że wolny rynek definitywnie zawiódł, jeśli chodzi o stworzenie harmonijnej globalnej wioski. Tę obietnicę utopii należy skonfrontować z surową, dystopijną rzeczywistością, która istnieje w coraz większej liczbie krajów, i w których neoliberalizm doprowadził nie tyle do pokoju i dobrobytu, lecz do gwałtownego i niepowtarzalnego spotkania z przemocą.

Simon Springer pokazuje, jak procesy neoliberalizacji nasycone są procesami wykluczenia („othering”), które prowadzą do konfliktów, oraz argumentuje, że neoliberalizm sam w sobie może być rozumiany jako szczególna forma przemocy. Zastanawia się także nad możliwym światem poza neoliberalizmem.

Simon Springer – profesor, radykalny geograf, anarchista. Wykładowca Human Geography i kierownik Center for Urban and Regional Studies na Uniwersytecie w Newcastle, Australii. Autor eseju „Jebać neoliberalizm” („Fuck Neoliberalism”).

30.05.2020

14:00 | warsztat
„Szybki kurs propagandy politycznej od strony wizalnej – jak zaprojektować i stworzyć dobry plakat, broszurę, ulotkę, grafiki na media społecznościowe i wiele innych”
Prowadzenie: Amel Mana
(Uwaga: udział w warsztacie wymaga przyniesienia własnego komputera)

Amel Mana – działaczka społeczna, feministka, antyfaszystka, działaczka kolektywu Syrena i Studenckiego Komitetu Antyfaszystowskiego.

18:00 | otwarta dyskusja
„Medialny niebyt antykapitalizmu – jak tworzyć media lewicowe bez sponsorów i dużego budżetu?”
Prowadzenie: Roman Kurkiewicz
Gość: balcerowicz.com

Prawie wszystkie dyskusje o problemach antykapitalistycznych ruchów oddolnych w końcu docierają do punktu, w którym niepokonywalną barierą okazują się media. Niemal zupełny brak mediów lewicowych powoduje to, że wiele inicjatyw i sukcesów ruchów oddolnych nie przebija się do opinii publicznej. Jedynym dostępnym narzędziem pozostają tu media społecznościowe, które uzależniają zasięg treści nie od wagi i skali poruszanych problemów, ale od własnych algorytmów opłacalności danej treści. Prób tworzenia niezależnych lewicowych projektów medialnych było sporo i nawet jeśli swojego czasu odnosiły one sukces, nie zdążyły przetrwać próby czasu. Z drugiej strony – mediów liberalnych i konserwatywnych – funkcjonuje niewzruszalna blokada na tematy kwestionujące zasady ekonomii wolnorynkowej.

Czy jest remedium na ten medialny niebyt antykapitalistycznej lewicy? Jak tworzyć skuteczne projekty i kampanie w mediach tradycyjnych i społecznościowych, by przebić się ze swoim przekazem bez dużych funduszy? Czy projekt lewicowych mediów to dziś nierealistyczna mrzonka?

Roman Kurkiewicz – redaktor, dziennikarz, felietonista, aktywista. Autor książek „Lewomyślnie”, „Klapsy polskie”, książeczki dla dzieci o Wandzie Krahelskiej. Dwukrotnie redaktor naczelny tygodnika „Przekrój” (2002, 2012), z-ca red. naczelnego „Życia Warszawy” (2003-2004), szef publicystyki Programu II TVP (1995-1996), redaktor „Gazety Wyborczej (1989-1995). Współautor wraz z Janem Wróblem programu „Dwie prawdy” w TVN 24 (2014-2016), od 2007 wykładowca dziennikarstwa w Collegium Civitas, felietonista Tygodnika Przegląd. W latach 1979-1989 związany z opozycją demokratyczną i podziemnym ruchem wydawniczym, studiował filozofię. Ostatnio instruktor w parku linowym. Ateista, antyfaszysta, bilardzista, rowerzysta.

balcerowicz.com – członek kolektywu balcerowicz.com, organizator kampanii „Kapitalizm musi odejść!” w mediach społecznościowych.

27.06.2020

14:00 |warsztat
„Przygotowanie Polskiego Forum Społecznego 2020”
Prowadzenie: Paweł Nowożycki, Tadek Zinowski

Paweł Nowożycki – pracownik kultury, antykapitalista, członek Ogólnopolskiego Związku Zawodowego „Inicjatywa Pracownicza”.

Tadek Zinowski – skłoters, anarchista, komunista. Działacz kolektywu Syrena, Studenckiego Komitetu Antyfaszystowskiego i paru innych inicjatyw. Elektryk samouk, niemal socjolog, trochę historyk.

18:00 | otwarta dyskusja
„Aktywiści/stki vs. działacze/ki”
Prowadzenie: Amel Mana, Jula Strzemińska

Subtelna różnica pojęciowa między aktywizmem a działaniem kryje za sobą kluczowy rozdźwięk w podejściu do działalności politycznej. Czy aktywizm i organizowanie się to samo? Zachęcamy do wspólnej refleksji nad tym, jak w kapitalistycznym porządku funkcjonują figury „działacza/działaczki” i „aktywisty/aktywistki”. Porozmawiamy o autoidentyfikacji, strategiach i narzędziach, które konstytuują omawiane kategorie. W czasach, w których pewnego rodzaju koniecznością w działaniu politycznym jest korzystanie z narzędzi największych globalnych korporacji (Facebook/YouTube/Instagram) nie jest jasna granica pomiędzy działaniem w ramach kapitalizmu, a działaniem według jego logiki i pod jego dyktando. Kiedy narzędzia mediów społecznościowych przestają być wyłącznie instrumentem propagandy a stają się wyrazem autoekspresji i lajfstajlu?

Dyskusja ma przysłużyć się opracowaniu sposobu organizowania się w ramach drugiej edycji Polskiego Forum Społecznego, które odbędzie się jesienią 2020.

Amel Mana – Działaczka społeczna, feministka, antyfaszystka, działaczka kolektywu Syrena i Studenckiego Komitetu Antyfaszystowskiego.

Jula Strzemińska – feministka, antyfaszystka, związana z kolektywem „Syrena”. Działa w obszarach walki o prawo do mieszkania, prawo do migracji i prawo do bezpiecznej i dostępnej dla wszystkich antykoncepcji oraz aborcji.

Zasady naboru

Do 8 marca prowadzimy otwarty nabór dla uczestników i uczestniczek chętnych do wzięcia udziału w sesjach praktycznych Społecznej Szkoły Antykapitalizmu poprzedzających dyskusje otwarte dla publiczności.

Zapraszamy osoby działające na rzecz postępowych zmian społecznych do rejestrowania się za pomocą formularza zgłoszeniowego, który udostępnimy na naszej stronie.

Zgłoszenia aktywistów i aktywistek pochodzących z mniejszych ośrodków miejskich bądź wiejskich (poniżej 100 tys. mieszkańców) traktowane będą priorytetowo.

Organizatorzy postarają się zapewnić w miarę możliwości materialnych wsparcie dla jak największej liczby uczestników i uczestniczek (dofinansowanie przejazdu i/lub nocleg).

Ponadto dla uczestniczek i uczestników sesji praktycznych przewidziany jest ciepły posiłek (vegan).

Liczba miejsc jest ograniczona. Zapisy obejmują 5 spotkań w drugim semestrze. Listę osób zakwalifikowanych do udziału w w poszczególnych zajęciach ogłosimy 9 marca 2020.

Wszelkie pytania prosimy kierować na adres zapisy@biennalewarszawa.pl