Przestrzeń szkolna jako nauka demokracji

Inauguracja nowego programu Biennale Warszawa poświęconego nowej edukacji

Maciej Siuda jest architektem, który potrafi wsłuchać się w potrzeby dzieci i młodzieży. Siuda tworzy przestrzenie, które prowokują demokratyczne i otwarte relacje w szkolnej społeczności, znosi – w sensie metaforycznym i dosłownym – podziały i sztywne hierarchie.

W 2012 roku wraz z członkami powołanego przez siebie kolektywu architektów rozpoczął proces projektowania szkoły w Jackmel na Haiti w ramach konkursu organizowanego przez Fundację Polska-Haiti oraz Izbę Architektów RP. Przez pierwszy miesiąc pracy nad projektem architekci nie  narysowali ani jednej kreski. Prowadzone były badania klimatu oraz kontekstu społecznego, ekonomicznego i kulturowego, w jakim miała funkcjonować szkoła. Odbyły się warsztaty projektowe, podczas których zbierano wiedzę na temat eksperymentalnych form nauczania, rozwijających kreatywność i wyobraźnię dzieci i zmniejszających dystans pomiędzy pedagogami i uczniami. Siuda postawił na formę otwartą: zrezygnował ze sztywnych podziałów na przestrzenie dydaktyczne i komunikacyjne, zaproponował, by zajęcia były prowadzone zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz budynku. Zaprojektował nie tylko budynek i jego otoczenie, ale także bezpośrednie i otwarte relacje w szkolnej społeczności.

Podobne idee przyświecały Siudzie i jego pracowni podczas tworzenia projektu szkoły na warszawskim Ursynowie w 2017 roku. Także i tym razem zespół potraktował dzieci poważnie – szkoła ma być przestrzenią, która pozwala na pogłębianie relacji we wspólnocie i kontakt z przyrodą.

Obecnie architekt i jego zespół pracują wraz z Fundacją Razem Pamoja nad projektem szkoły w Nairobii w Kenii – i szukają dla tego projektu inwestorów.

RePrezentacje / Nowa edukacja  

Założeniem projektu jest oddanie głosu rozmaitym grupom ludzi, niezależnie od ich pochodzenia, statusu społecznego i ekonomicznego, narodowości, wieku, stanu zdrowia. To wizja świata, w którym mogą w pełni wybrzmieć ludzkie potrzeby i marzenia. Jakkolwiek utopijnie brzmi taka wizja rzeczywistości, założeniem projektu RePrezentacje są działania bardzo konkretne, wręcz pozytywistyczne.

Tematem, który wyznaczy pracę nad pierwszą edycją RePrezentacji będzie edukacja. W drugim dziesięcioleciu XXI wieku wciąż mamy nieodrobione lekcje z myśli i praktyki pedagogicznej oraz nierozwiązane kwestie praw dzieci. Dorośli łamią ich prawo do godnego, bezpiecznego, twórczego rozwoju, a państwo realizując program edukacji narodowej, ingeruje w życie dzieci dla celów politycznych. To moment, w którym bardzo poważnie powinniśmy przemyśleć i wdrożyć alternatywne działania edukacyjne poprzez sztukę oraz radykalnie zredefiniować pojęcie edukacji.

Wśród twórców zaproszonych do współpracy są między innymi: reżyserka Anna Smolar w tandemie z operatorem filmowym Rafałem Paradowskim, choreografka i tancerka Kaya Kołodziejczyk, pedagożka teatralna i reżyserka Justyna Sobczyk, kolektyw muzyczny Siksa oraz Maciej Siuda w tandemie z kuratorką designu Agatą Kiedrowicz.

Siuda i Kiedrowicz przeprowadzą cykl warsztatów z dziećmi i młodzieżą, których finałem będzie stworzenie projektu utopijnej Instytucji Spraw Obywatelskich / ISO (nazwa robocza).