Przepływy, współdziałania, kręgi możliwego. Afektywne państwa w późnym socjalizmie i rzeczywistości postsocjalistycznej

Seminarium odbywa się na platformie Zoom. Obowiązują zapisy przez formularz na naszej stronie (do 26.05.2021). Link do spotkania podamy mailowo. Po wykładzie przewidziana jest dyskusja, która będzie transmitowane na nasz kanał Facebook, a także nagrywana i archiwizowana na YouTubie i dostępna w Zasobach strony. Jeżeli ktoś nie wyraża zgody na upublicznienie wizerunku, prosimy o wyłączenie kamery i mikrofonu przez cały czas trwania wydarzenia. Pytania można przesyłać na czacie. Pozostawienie włączonej kamery i mikrofonu będzie jednoznaczne z wyrażeniem zgody na wykorzystanie wizerunku w sposób dorozumiany. Zachęcamy do włączenia się w dyskusję.

Punktem wyjścia podczas wykładu będzie praca Przepływy, współdziałania, kręgi możliwego. Antropologia powodzenia (2019), będąca próbą pogłębionego antropologicznego opisu oddolnych procesów rozwojowych i samoorganizacji w zachodniej Mongolii. Tomasz Rakowski przedstawił w niej formy współdziałania rodzące się wśród tamtejszych nowych społeczności biznesowych – krewniaczych, postpasterskich kolektywów Torgutów. W ich interpretacji kluczowe jest uchwycenie oddolnej wiedzy społeczności lokalnych, w odniesieniu zarówno do mieszkańców Mongolii, jak i do społeczności wsi centralnej Polski. Autor przedstawi ich działania – ekonomiczne, społeczne i organizacyjne – jako przykład subwersywnego modelu rozwoju i zmiany. Jest to obraz alternatywnej historii społecznej, a zarazem inne spojrzenie na zagadnienia obywatelskości i podmiotowości społecznej oraz inny sposób rozumienia historii w sensie teoretyczno-metodologicznym.

Wykład będzie też nawiązywał do wcześniejszej książki Tomasza Rakowskiego Łowcy, zbieracze, praktycy niemocy. Etnografia człowieka zdegradowanego (2009) – będzie próbą zrozumienia, jak powstają i funkcjonują mechanizmy samotworzenia się podmiotowości społecznej po trudnych społecznych przełomach i kryzysach, na przykład po przynoszącej chaos i gwałtowne zubożenie transformacji systemowej. Jest to „punkt archimedesowy” tego zagadnienia – próby zrozumienia, co należy do współdziałania i do współpracy, a także co zawiera w sobie pragnienie czynienia relacji nieformalnymi, ambitnymi, pararodzinnymi, a nawet „uwznioślającymi”, mimo że mieszczą w sobie ryzyko i niedopowiedzenie. Odwołując się do pracy Begony Aretxagi, Rakowski pokazuje, że jest to forma subiektywnego i pełnego afektu wytwarzania państwa, produkowania jego psychiczno-sprawczej siły. Z drugiej strony, idąc tropem rozważań Joela Robbinsa, proponuje taką formę antropologicznej uwagi, która będzie w stanie uchwycić procesy produkowania społecznego dobra oraz swoistego „migotania” państwa i oddolnego działania jako dublowania i rozwijania społecznych pragnień.