W kierunku solidarnego żywienia. Warszawa 2030+
Kuratorka: Anna Galas-Kosil
Według danych Eurostatu z 2019 roku Polska jest na piątym miejscu w Unii Europejskiej pod względem ilości wyrzucanego jedzenia. Rocznie to około 9 ton żywności, która trafia na śmietnik, głównie pieczywa, warzyw i owoców. Najwięcej produktów spożywczych marnujemy w gospodarstwach domowych, źle planując zakupy lub nie planując ich wcale, kupując za dużo albo nie zwracając uwagi na terminy przydatności do spożycia.
Wydaje się, że kryzys wywołany pandemią zmienia nasze zachowania konsumenckie, ma wpływ na ograniczenie konsumpcji, bardziej przemyślane zakupy i samoograniczenie marnotrawstwa. Możemy spojrzeć na obecną sytuację jako na szansę, impuls do zmiany nawyków żywieniowych, w kierunku bardziej zrównoważonych, ekologicznych i lokalnych systemów.
Punktem wyjścia do głębszej dyskusji i analizy w ramach cyklu dyskursywnego będą badania socjologiczne przeprowadzone w maju i czerwcu 2020 roku, czyli podczas pierwszej fali pandemii COVID-19, przez Krajowy Ośrodek Zmian Klimatu. Spróbujemy się przyjrzeć, w jaki sposób obecna sytuacja wpływa na codzienne zachowania Polaków, czy zmieniają się nawyki żywieniowe i jak to oddziałuje na świadomość procesów związanych ze zmianami klimatu. Wraz z zaproszonymi ekspertami spróbujemy porozmawiać między innymi o tym, jak mogą być realizowane zasady suwerenności żywnościowej, o alternatywnych modelach uprawy żywności, skracaniu łańcuchów dostaw oraz o tym, jak promować wśród mieszkańców głębsze rozumienie tego, skąd pochodzi jedzenie, co ma wpływ na jego jakość i wartości odżywcze.
Przestrzenią dla wymiany wiedzy i praktyk będzie Międzynarodowe Forum Edukatorów Permakultury, które odbędzie się w maju. Towarzyszyć mu będą warsztaty dla dzieci i ich opiekunów. Cały projekt podsumujemy w dokumencie sieciowym, multimedialnej, futurystycznej opowieści. Z perspektywy kolejnej dekady spróbujemy przyjrzeć się Warszawie, która zdecydowała się wspierać lokalne systemy zapewniające żywność oraz inicjatywy ułatwiające mieszkańcom dostęp do zdrowego lokalnego jedzenia, gdzie producenci i konsumenci solidarnie współpracują, podnosząc odporność i dobrostan miasta.
Kuratorka projektu:
Cykl dyskursywny - program
16 lutego 2021 | 18:00 | wtorek
Zmiana nawyków – pierwszy krok w kierunku suwerenności żywnościowej
Udział biorą: dr Justyna Orłowska (KOZK), Marta Łukowska (Nyéléni Polska)
Moderacja: Anna Galas-Kosil
16 marca 2021 | 18:00 | wtorek
Z ziemi na talerz, czyli o jakości posiłków
Udział biorą: dr Justyna Orłowska (KOZK), Marta Kurkiewicz (Wiejska Kooperatywa Spożywcza), Wioletta Olejarczyk (Gospodarstwo Słoneczna25 / Jurajska Kooperatywa Spożywcza), Marek Styczyński (Ośrodek Praktyk Bioregionalnych BIOTOP)
Moderacja: Weronika Koralewska (Agro-Perma Lab)
13 kwietnia 2021 | 18:00 | wtorek
Jadalne miasto. W kierunku nowego modelu
Udział biorą: Piotr Woźniakowski (KOZK), Wojtek Mejor (Nyéléni Polska / kolektyw Dobrze), Klaudia Kryńska (Służewiecki Dom Kultury)
Moderacja: Joanna Bojczewska (Agro-Perma-Lab / Ekopoletko), Anna Galas-Kosil (Biennale Warszawa)
Spotkania odbywają się na platformie Zoom. Do każdego wydarzenia obowiązują osobne zapisy przez formularze na naszej stronie. Link do spotkania podamy mailowo. Przewidziana jest dyskusja, która będzie transmitowane na nasz kanał Facebook, a także nagrywana i archiwizowana na YouTubie i dostępna w Zasobach strony. Jeżeli ktoś nie wyraża zgody na upublicznienie wizerunku, prosimy o wyłączenie kamery i mikrofonu przez cały czas trwania wydarzenia. Pytania można przesyłać na czacie. Pozostawienie włączonej kamery i mikrofonu będzie jednoznaczne z wyrażeniem zgody na wykorzystanie wizerunku w sposób dorozumiany. Zachęcamy do włączenia się w dyskusję.
Międzynarodowe Forum Edukatorek i Edukatorów Permakultury
WSPÓLNOTA – WRAŻLIWOŚĆ – WYOBRAŹNIA
15 i 16 maja odbędzie się Międzynarodowe Forum Edukatorek i Edukatorów Permakultury, organizowane wspólnie przez Biennale Warszawa i Fundację Agro-Perma-Lab. Jest to pierwsze tego typu wydarzenie w Polsce skierowane do osób zajmujących się permakulturą, ale także do szerokiego grona odbiorców – do tych wszystkich, którzy czują, że potrzebujemy rozwiązań umożliwiających pozyskiwanie zdrowszego pożywienia, życie w zgodzie z naturą i jej rytmem oraz uzdrawianie planety, tak aby i ona mogła uzdrawiać nas.
Na świecie, od Londynu po Detroit, ruch permakultury przyczynił się do przekształcenia wielu przestrzeni miejskich w życiodajne ogrody. Pora na polskie miasta! Zaczynamy od stolicy, która może wykorzystać ten sposób wspierania rolnictwa i ogrodnictwa miejskiego oraz projektowania ekosystemów i społeczności, by zastosować go w pandemicznej i postpandemicznej rzeczywistości. Warszawa ma szansę być wymieniana obok takich miast jak Amsterdam, Paryż czy Wiedeń, który w ostatnich latach wspiera zakładanie miejskich farm i ogródków, a obszary zielone miasta zajmują ponad 16% jego powierzchni.
Pandemia koronawirusa sprawiła, że zaczęliśmy czuć większą potrzebę kontaktu z przyrodą. Wielu z nas wróciło do aktywności związanych z uprawianiem balkonowych czy przydomowych ogródków, a także zainteresowało się miejskim rolnictwem, tworzeniem ogrodów społecznościowych i poszukiwaniem zdrowych ekologicznych warzyw od lokalnych rolników. Permakultura może teraz zostać użyta do przekształcenia współczesnych miast, a kluczową rolę odegrają w tym zakresie edukatorzy i edukatorki, którzy mogą mieć realny wpływ na kreowanie nowych, zrównoważonych systemów miejskich.
W ramach Międzynarodowego Forum Edukatorów i Edukatorek Permakultury 15 maja odbędzie się kilkugodzinny zamknięty warsztat online skierowany do uczestników wybranych w procesie rekrutacji. Drugiego dnia, 16 maja, forum będzie miało charakter otwarty i będzie dostępne dla szerokiej publiczności z Polski i ze świata na kanałach społecznościowych Biennale Warszawa.
Podczas forum chcemy przyjrzeć się, w jaki sposób możemy się włączyć w proces transformacji systemu żywnościowego, tak byśmy wszyscy mogli czerpać korzyści ze zdrowszej żywności i współtworzyć warunki do jej wytwarzania. Jak poradzić sobie z obecnymi zmianami społecznymi i klimatycznymi i co może stanowić alternatywę dla poprzedniego systemu?
Celem tego spotkania jest dzielenie się praktycznymi narzędziami edukacji permakulturowej, osobistymi filozofiami i inspirującymi doświadczeniami. Jeśli rozumiemy permakulturę nie tylko jako narzędzie projektowania ogrodów, siedlisk czy ekowiosek, ale też szerzej jako możliwość tworzenia głębokich relacji z ziemią i z ludźmi, zawiązywania społeczności wytwarzającej żywność dzisiaj oraz w postpandemicznej przyszłości, to może stać się ona wehikułem przemian społecznych, ekologicznych i ekonomicznych, a edukacja będzie w nich odgrywać ważną rolę. Będziemy zatem współtworzyć wiedzę, czerpiąc z naszych doświadczeń i już opracowanych narzędzi, a także wzajemnie się inspirując. W jaki sposób możemy rozwijać się jako nauczyciele permakultury i jak możemy zachęcać innych, by również chcieli podążać tym tropem? Jak mówić o wzajemnych połączeniach, które stworzą zdrową i zrównoważoną całość osadzoną w etyce troski o Ziemię, o ludzi i o wszystkie inne istoty żyjące na naszej planecie?
Program publiczny forum (16 maja) będzie podzielony na trzy bloki tematyczne zogniskowane wokół wartości. Będą to WRAŻLIWOŚĆ, WYOBRAŹNIA i WSPÓLNOTA, uznaliśmy je bowiem za kluczowe w myśleniu o edukacji i permakulturze. Swoje pomysły przedstawią doświadczeni edukatorzy z Polski oraz pedagodzy z międzynarodowego kolektywu biorący udział w projekcie „The Supermarket Museum”, realizowanym przez fundację Agro-Perma-Lab. Dołączą do nas również światowej sławy nauczyciele z wieloletnim doświadczeniem: Rosemary Morrow (współzałożycielka The Blue Mountains Permaculture Institute, liderka nieformalnej edukacji permakultury, autorka wielu publikacji, w tym między innymi podręcznika dla edukatorów Training Permaculture Teachers), Alfred Decker (założyciel 12 Principles Permaculture Design i Permaculture Barcelona, doświadczony nauczyciel i projektant) oraz Tomas Remiarz (nauczyciel z ponad dwudziestoletnim stażem; tworzył inicjatywy i społeczności permakulturowe w Wielkiej Brytanii, rozwijał badania naukowe w Permaculture Association UK oraz szkolił w różnych częściach Europy).
Spotkanie odbędzie się w języku angielskim. Planujemy wykorzystać narzędzia umożliwiające widzom komentowanie i zadawanie pytań online, w czasie rzeczywistym, tak aby wszyscy uczestnicy mieli szansę włączyć się w szeroką międzynarodową dyskusję.
Warsztaty międzypokoleniowe
22.05.2021 | 10:00–13:00 | sobota
Mania siania, czyli jak zamienić balkon w ogród
Warsztat we współpracy ze Służewskim Domem Kultury
Prowadzenie: Klaudia Kryńska
Miejsce: Służewski Dom Kultury
23.05.2021 | 11:00–12:30 | niedziela
Jadalne rośliny
Warsztat we współpracy z Ogrodem Botanicznym UW
Prowadzenie: Magdalena Oprządek
Miejsce: Pałac w Jabłonnie i okolice Wału Wiślanego
29.05.2021 | 11:00-13:00 | sobota
Odkryj bioskarb we własnym śmietniku, czyli o mocy kompostowania
Warsztat we współpracy z Ogrodem Botanicznym UW
Prowadzenie: Agnieszka Chołuj
Miejsce: Ogród Botaniczny UW
Warsztaty miedzypokoleniowe przeznaczone są dla dzieci z opiekunami (1+1), do udziału zapraszamy dzieci w wieku 7–14 lat. Udział w warsztacie jest bezpłatny. Obowiązują zapisy przez formularz na stronie. Liczba miejsc jest ograniczona, decyduje kolejność zgłoszeń.
Dokument sieciowy Jadalne miasto Warszawa
Zapowiedź
Skąd wzięła się marchewka, która trafiła na nasz stół? To, co znajduje się na naszym talerzu, często musi przebyć długą drogę, mimo że lokalne zasoby pozwalają, by wyrosła na miejskiej farmie czy w ogrodzie społecznościowym albo żeby trafiła na targ w ramach krótkiego łańcucha dostaw żywności. Czy miasto może uniezależnić się od wielkich korporacji i mieć wpływ na sposób produkcji i dystrybucji tego, co jemy? Jaka jest przyszłość naszego żywienia? Czy Warszawa dołączy do miast takich jak Wiedeń, Londyn czy Paryż, wyznaczających trendy w miejskim rolnictwie i ogrodnictwie? Jadalne miasto Warszawa to futurystyczna multimedialna opowieść o tym, w jaki sposób Warszawa mogłaby odzyskać suwerenność żywnościową. Dokument sieciowy (web documentary) swoją internetową premierę będzie miał w lipcu.
Kompost to koniec i początek życia, rozkład i odnowa. Nawóz powstający z organicznych odpadów i resztek roślin pozwala podtrzymać żyzność gleby. Jest podstawą życiodajnego obiegu materii, ale również metaforą cyrkulacji i gospodarki o zamkniętym obiegu, zorientowanej na równowagę i regenerację. Jadalne miasto Warszawa pomaga wyobrazić sobie przyszłość stolicy, w której pozyskiwanie żywności opiera się na podstawowych zasadach permakultury, czyli trosce o Ziemię, trosce o ludzi i gospodarowaniu nastawionym nie na ilość i zysk, ale na synergię z planetą.
Jadalne miasto Warszawa to multimedialna opowieść złożona z kilku elementów: tekstu, fotografii i zapisów dźwiękowych, dodatkowo wzbogacona odwołaniami do materiałów pozwalających pogłębić wiedzę o suwerenności żywnościowej. Strona internetowa projektu będzie dostępna w języku polskim i angielskim oraz dostosowana do potrzeb osób z niepełnosprawnościami.
Nasz dokument sieciowy przedstawia rozmowy z osobami rozwijającymi niszowe, alternatywne modele wytwarzania i dystrybucji pożywienia, które mogłyby stać się kluczowe dla nowej polityki żywnościowej miasta oraz pomogłyby przeprojektować współczesne aglomeracje. Pokazują one, że dzięki skracaniu łańcuchów dostaw i współpracy z lokalnymi rolnikami zdrowe i ekologiczne jedzenie nie musi przebywać setek kilometrów, by trafić na nasze talerze.
Web doc zawierać będzie przykłady pięciu modeli działalności w ramach jadalnego miasta. Rolnictwo Wspierane przez Społeczność to inicjatywa oparta na współodpowiedzialności i budowaniu relacji konsumenta i rolnika. Kooperatywy spożywcze łączą członków spółdzielni, którzy mogą zaopatrywać się w żywność u lokalnych wytwórców. Ogrody społecznościowe oraz Rodzinne Ogródki Działkowe to miejskie przedsięwzięcia umożliwiające odbudowanie kontaktu z przyrodą oraz samodzielną uprawę warzyw i owoców. Mała restauracja ekologiczna bazuje na lokalnych, sezonowych produktach pozyskiwanych od okolicznych rolników.
